Van Koude Kermis tot Mentale Boost: Mijn IJsbad-Debuut

9 Minuten leestijd

Alle gezondheidsguru’s die ik volg op Instagram zweren erbij: het dagelijks nemen van een ijsbad. Het zou vele gezondheidsvoordelen met zich meebrengen en je voelt je daarna helemaal het mannetje.

Bewegende foto van een man die zichzelf in een ijsbad laat zakken

Omdat ik graag weerstand opzoek en ervan hou om grenzen te verleggen, nam ik de proef op de som. Ik besloot de Wim Hof uit te hangen en boekte een ijsbadworkshop.

Wat is een ijsbad en waarom is deze populair?

Voordat ik je meeneem in het mini-trauma dat ik heb opgelopen (ja, echt waar), gaan we eerst even terug naar de basis.

Wat is een ijsbad eigenlijk? Het is een bad gevuld met ijswater waarin je jezelf ‘lekker’ kunt onderdompelen. De temperatuur van een ijsbad varieert van 1 tot 15 graden.

Vanaf die 15 graden is het niet tot nauwelijks effectief, waarover later meer. Maar welke barbaren hebben bedacht dat jezelf pijnigen door je onder te dompelen in ijskoud water goed voor je is? Nou, de Vikingen dus.

Zij geloofden erin dat blootstelling aan koud water hun lichaam sterker maakte en hun weerstand verhoogde. En daar blijkt na veel onderzoek niets aan gelogen. Nu, zo’n duizend jaar en vele onderzoeken later, hebben de Vikingen plaatsgemaakt voor influencers die hun ijsbad online delen.

De hype rondom koudetherapie (waaronder ijsbaden) is ontstaan door topsporters en biohackers. En die populariteit heeft er waarschijnlijk mede voor gezorgd dat jij nu dit artikel leest.

Wat doet een ijsbad met je lichaam?

Nu het ijs is gebroken gaan we het hebben over wat er met je lichaam gebeurd als je zo’n ijsbad instapt. In eerste instantie zorgt het voor paniek. Pure paniek. Zodra je in aanraking komt met de kou, schiet je gelijk in de stress. Je móét er voor je gevoel uit. Je wil vluchten. En dat is waar het leuk wordt.

Je lichaam doet er namelijk alles aan om je te beschermen tegen de kou. Je bloedvaten vernauwen, je hartslag gaat omhoog en je ademhaling versnelt. Ook je parasympathische zenuwstel (noteren voor Scrabble) wordt geactiveerd. Dit helpt je normaal gesproken ontspannen en herstellen na het ondergaan van stress. Het probleem in deze? Je moet nog even.

Installatie van de 2 ijsbaden bij Fit BTQ in Rotterdam
Installatie van de ijsbaden bij Fit BTQ in Rotterdam

Een ijsbad heeft namelijk pas écht effect als je er minimaal drie minuten in zit. En dus is het afzien. Terwijl je tepels verstijven en je jezelf afvraagt waar je aan bent begonnen, gebeuren er ook goede dingen. Je maakt als een malle het gelukshormoon endorfine aan en ook aan adrenaline geen gebrek. Bovendien begin je met het verbranden van calorieën en treedt er een ontstekingsremmend effect op. En aan dat laatste heb je op de lange termijn het meest.

De gezondheidsvoordelen van een ijsbad

Wennen doet het niet, en dus spring je zodra de timer de drie minuten aantikt meteen uit dat bad. Je bibbert van de kou, bent zo rood als een kreeft en weet even niet waar je het zoeken moet. Tegelijkertijd voelt het alsof je de wereld aankan. Quotes als ‘What doesn’t kill me makes me stronger’ passeren de revue en kort overweeg je fitfluencer te worden en lifestyle-cursussen te verkopen. Maar waar heb je het nou precies voor gedaan?

De mentale gezondheidsvoordelen

Deze komen misschien wat zweverig over, maar ik kan het beamen:

  • Doordat je jezelf hebt blootgesteld aan de extreme kou, verleg je jouw grenzen en ga je beter om met stressvolle situaties. De mentale kracht en discipline die je toonde door de tijd in dat ijsbad vol te maken vergroot je doorzettingsvermogen. Het voelt echt als een overwinning.
  • De extreme kou eist heel veel aandacht en alertheid, waardoor het je dwingt om in het moment te blijven. Dit zorgt voor een heldere geest en focus. Het voelt echt alsof je een mentale reset-knop in hebt gedrukt. Op zich niet gek dat je maar aan één ding kan denken als je tenen er bijna afvriezen.
Enkele voordelen van ijsbaden weergegeven op televisiescherm bij Fit BTQ
Voordat je een duik in het diepe neemt wordt je nog even herinnerd aan de vele voordelen 😉

De fysieke gezondheidsvoordelen

Deze voordelen zijn voor het gevoel wat tastbaarder. Let wel: deze fysiologische voordelen treden pas na ongeveer twee minuten ondergedompeld te zijn op:

  • Het vermindert ontstekingen in het lichaam en versneld spierherstel. Beide komt doordat je doorbloeding beter wordt gereguleerd. Neem je vaker een ijsbad, dan train je jouw bloedsomloop waardoor je bloedvaten op de lange termijn ook nog eens beter zullen werken.
  • Je immuunsysteem wordt versterkt door de aanmaak van witte bloedcellen. Deze strijders doden infecties en ziekteverwerkers. Door de betere doorbloeding die ik eerder noemde worden ze ook nog eens sneller vervoerd. Dit vermindert de kans op ziekte en zo versterken de voordelen elkaar. Lekker toch?

De voordelen zijn eindeloos, en gezien de fysieke gezondheidsvoordelen die het met zich meebrengt snap ik wel dat bio-hackers hier lekker op gaan. Toch is het nemen van een ijsbad niet zonder risico’s. En dat heb ik bij mijn debuut als Iceman aan den lijve ondervonden.

De gevaren van een ijsbad

Dit is het verhaal van een jongvolwassen kerel die iets teveel in zichzelf geloofde. Ik boekte de workshop bij FIT BTQ in Rotterdam. Hier hebben ze de keuze tussen een ijsbad van 4 of 9 graden. Als beginner word je geadviseerd het ‘warme’ ijsbad te pakken.

Zo eigenwijs (en als ik mijn vriendin mag geloven naïef) als ik ben sloeg ik het advies inde wind en koos ik voor het bad van vier graden. En zo, lieve lezers, kwam ik van een koude kermis thuis.

Het onder controle krijgen van mijn ademhaling wilde maar niet lukken. Ik zat er nog geen minuut in, en wat volgde was een lichte paniekaanval. Ik werd misselijk, duizelig en kreeg intense hoofdpijn. Reden genoeg om uit het bad te stappen. Het voelde een beetje als falen.

2 Ijsbaden afgedekt met een zwart doek

Toen ik tien minuten later was bijgekomen durfde ik het weer aan en stapte ik in het mildere ijsbad. En deze hield ik geen drie, maar vier minuten vol. Want zo ben ik dan ook wel weer. De extreme kou lokte een paniekaanval uit. Ik begreep van het personeel dat dit niet vaak voorkomt, maar als je erover nadenkt is het zo gek nog niet.

Zodra je dat bad instapt, versnelt je hartslag en ademhaling abrupt. Als je deze vervolgens niet onder controle krijgt, beland je in een vicieus cirkeltje wat de angst en stress versterkt. Achteraf gezien denk ik dat ik er ook niet helemaal met mijn koppie bij was. Bij de tweede poging daarentegen, was ik veel gefocuster. Moraal van het verhaal? Start als beginnend-ijsbad-nemer met een milder ijsbad (vanaf 8 graden) en bouw de tijd langzaam op.

Mijn 3 tips voor het nemen van een ijsbad

Om te voorkomen dat je net zo slecht gaat als ik doe je wat ik niet deed, namelijk:

  1. Je mentaal voorbereiden
    Realiseer je dat je op het punt staat iets enorm kuts te doen. Probeer niet te denken aan de boodschappen of wat je vanavond gaat eten. Als je er niet met je hoofd bij bent is de kans groter dat je het niet volhoudt. En controleer je op je ademhaling. Al vóórdat je het bad instapt.
  2. De tijd op- en de temperatuur afbouwen
    Ik kan het niet vaak genoeg zeggen, maar onderschat de kou niet. Begin met kortere sessies tot een minuut en iets warmer water rond de 10 graden. Hierbij zijn de fysieke voordelen misschien minimaal, maar is de kans op slagen wel groter. Bovendien pluk je er, zodra je het onder de knie hebt en dat ijsbad van 4graden minimaal drie minuten volhoudt, alsnog de vruchten van. Slow but steady!
  3. Je blijven focussen op die ademhaling
    Een goede ademhaling is het belangrijkste aspect om dat ijsbad te ownen. Richt je op lange, diepe ademhalingen. Zo langzaam mogelijk, ook als je lichaam ze probeert te versnellen. Een rustige ademhaling helpt je lichaam sneller aan de kou te wennen, verlaagt je hartslag en kalmeert je zenuwstelsel.

Je stapt het ijsbad uit; en nu?

Het herstellen is begonnen. De behoefte naar warmte is groot, maar de grootste fout die je nu kunt maken is onder een warme douche stappen. Het kost je lichaam de nodige energie, maar hem aan handje helpen om op temperatuur te komen door ondereen warme douche te stappen kan averechts werken.

De plotselinge blootstelling aan warmte versnelt je bloedsomloop en hartslag, wat niet alleen gevaarlijk is voor mensen met hart- en vaatziekten. De sterke, plotselinge bloedstroom kan duizeligheid en een bloeddrukval veroorzaken. Met alle gevolgen zoals flauwvallen en zuurstoftekort voor je vitale organen van dien.

Lang verhaal kort: laat je lichaam gewoon lekker werken om je lichaamstemperatuur langzaam maar zeker weer op niveau te krijgen. Het is misschien nog even doorbijten,maar kouder dan toen je in dat bad zat wordt het toch niet.

Samenvatting

Een ijsbad nemen klinkt niet alleen als een marteling: zo voelt het ook. Wel levert het je zowel mentaal als fysiek erg veel op. Het versterkt je immuunsysteem, vermindert ontstekingen, versnelt spierherstel en geeft je mentale veerkracht een boost. Stiekem werkt het zelfs een beetje verslavend, wat ongetwijfeld iets te maken zal hebben met het endorfine-kanon dat wordt afgeschoten. Een pretje is het niet, maar gezien de vele gezondheidsvoordelen raad ik het iedereen aan. Daarbij vertel ik wel dat een goede opbouw cruciaal is. En als je je afvraagt of deze Gen Z’er zijn ijsbad op Instagram heeft gedeeld: nou en of.

Bronnen

  1. https://link.springer.com/article/10.1007/s004210050065
  2. https://link.springer.com/article/10.1007/s40279-022-01644-9
  3. https://www.orangefit.nl/fitblog/lifestyle/voordelen-ijsbad-koude-douche
Profielfoto van auteur Levi
Levi

Levi is content specialist en heeft gewerkt voor toppers als Coolblue, Essent en Odido. Vanuit Rotterdam schrijft hij teksten die scoren, terwijl hij zichzelf hackt met sporten, biohacking en mindfulness. Hij is altijd op zoek naar de ultieme balans (en een goed excuus om espresso te drinken).

Plaats een reactie