Deze groenblijvende heester wordt al duizenden jaren door de mensheid gebruikt. Voor de geur, de smaak, voor ontspanning, voor huid, haar en nog veel meer. Voor de oude Grieken en Romeinen was het een heilige plant. Als je naar de vele voordelen en toepassingen kijkt begrijp je dat meteen. Hoe zit het precies met de werking van Rozemarijn olie?
Waarom doet het wat het doet en hoe kan het dat deze heerlijk ruikende struik zoveel toepassingen heeft? Daar zoom ik in dit artikel uitgebreid op in.
Waar komt het vandaan?
Rozemarijn olie wordt gemaakt van de rosmarinus officinalis. Het is een groenblijvende dwergstruik (heester) met rechtopstaande stengels. De bloeitijd is van maar tot juni waarin de plant waarbij er aan de takken de bekende geurende blauwe bloemetjes verschijnen.
Oorspronkelijk groeide de plant die onderdeel van de lipbloemenfamilie is alleen in Zuid-Europa en Klein-Azië. Dat komt doordat de plant de zilte nevel en mist van het water zo lekker vind. Daar heeft ‘ie ook zijn naam aan te danken. De rosmarinus in rosmarinus officinalis staat voor ‘dauw en zee’. Wat hij naast de mist van het water zo lekker vind is een kalkrijke droge grond.

Het is echter niet een ontzettend moeilijke plant waardoor hij in veel gronden en (weers)omstandigheden goed kan groeien. Ondanks zijn afkomst is de rozemarijnplant redelijk winterhard (tot 10 graden onder nul) waardoor je ‘m ook in veel Nederlandse tuinen kunt spotten.
Grappig genoeg is de grootste exporteur van rozemarijn tegenwoordig China. Dat terwijl de meeste rozemarijn nog altijd in landen rondom de Middellandse Zee te vinden is.
Hoe het gemaakt word
Olie kan uit zo’n beetje ieder deel van de rozemarijnplant gehaald worden. De meeste producenten ‘knijpen’ olie uit de takken en bladeren van de rozemarijnplant. Voor 1 liter rozemarijnolie hebben zijn ongeveer 75 tot 100 kilo (!) takken nodig.
Bijna alle rozemarijn oliën die je kunt kopen zijn met de stoomdestillatie methode gemaakt. Wat ze hierbij doen is gedroogd materiaal van de rozemarijnplant in een afgesloten ruimte plaatsen. Met druk duwen ze stoom door die afgesloten ruimte heen waardoor de stoom het plantmateriaal binnen dringt.

De hitte van deze stoom zorgt er voor dat hele kleine ‘poriën’ in het plantmateriaal open gaan staan. Deze poriën laten hierdoor hele kleine druppeltjes olie vrij. Deze olie mengt zich met de hete stoom en vervolgens naar een aansluitende pijp gevoerd. In die pijp word de stoom afgekoeld waardoor het weer een vloeistof wordt.
Op dat moment heb je water gemixt met rozemarijn olie. Vervolgens worden er verschillende technieken gebruikt die allemaal gebruik maken van de zwaartekracht om het water van de rozemarijnolie te scheiden. Zo houd je een zo puur mogelijke rozemarijnolie over :-).
Wetenschappelijk bewezen effecten
Wanneer je online gaat speuren naar de effecten van rozemarijn olie dan schuur je al snel tegen bepaalde websites aan die het hebben over ‘spirituele voordelen’. Het zou goed zijn voor je geest, je 69 chakra’s en je meer in lijn brengen met moeder aarde.
Allemaal leuk natuurlijk, maar het is nog fijner om te weten dat er voordelen zijn waar wetenschappelijk bewijs voor is. Zo weet je zeker dat dat effect door slimme wetenschappers is onderzocht en wat de werking van rozemarijn olie is.
Dit zijn de wat mij betreft meest belangrijke bewezen effecten van rozemarijn olie:
1) Rozemarijn olie kan mogelijk je korte termijn geheugen verbeteren
In een onderzoek naar de effecten van rozemarijn olie op het menselijk brein en specifiek het geheugen werden 53 scholieren tussen de 13 en 15 jaar oud onderzocht.
Ze werden verdeeld in een placebo groep en een groep waarin rozemarijnolie werd gebruikt. Er werden na afloop van het onderzoek aanzienlijke verschillen in het geheugen van de 2 groepen ontdekt.

Door de rozemarijnolie in de mond te sprayen bleek het beeldgeheugen (dus het visueel kunnen herinneren van een gebeurtenis of moment) en het kunnen onthouden van cijfers en getallen sterk verbeterd te zijn.
Onderzoek naar de effecten van rozemarijn olie op het menselijk brein staat nog in de kinderschoenen. Het is op het moment van schrijven nog te vroeg om te zeggen welke werking rozemarijn olie op cognitieve functies heeft (*1).
2) Rozemarijn olie is net zo effectief als Minoxidil
Minoxidil is een medicijn dat een vaatverwijder wordt genoemd. Je neemt het dus in om je bloedvaten te verwijden. Oorspronkelijk werd dit middel dan ook ontwikkeld en voorgeschreven als medicatie tegen een hoge bloeddruk.
Wat men nog niet wist is dat het middel er ook voor zorgt dat er meer haar begint te groeien. Ze dachten al snel ontdekt te hebben dat dat veroorzaakt werd door een betere doorbloeding van de hoofdhuid: maar die oorzaak is inmiddels achterhaald. Wat de haargroei veroorzaakt bij het nemen van minoxidil is anno 2023 nog altijd een raadsel :-).
Wil je rozemarijn olie gaan gebruiken om haargroei te stimuleren en weet je niet welk type je moet kopen, lees dan mijn artikel over welk type rozemarijn voor je haar geschikt is.
En zo gaat het bij veel medicatie. Het wordt voor een specifiek doel ontwikkeld, en blijkt uiteindelijk hele andere effecten te hebben. Paracetamol is daar een goed voorbeeld van. Wetenschappers hebben pas tientallen jaren na de uitvinding van de paracetamol ontdekt hoe het precies werkt.
Minoxidil wordt dus veel gebruikt om haaruitval tegen te gaan en haargroei te stimuleren. De groep van gebruikers is zo groot dat alleen de Noord-Amerikaanse markt voor minoxidil tegen 2032 zo’n 1.3 miljard (!) waard zal zijn.
Het grappige is: rozemarijn olie is net zo effectief als minoxidil. Een onderzoek uit 2015 (*2) onderzocht 6 maanden lang de effecten van de olie op een groep deelnemers met alopecia: een ziekte waar haar ineens uit kan vallen. Na die 6 maanden was er sprake van een significante toename in het aantal haren. Ook bleek de olie in dit onderzoek bij te dragen aan het herstel van zenuwuiteinden en het repareren van beschadigd haar.
Houd er rekening mee dat rozemarijn olie niet onverdund gebruikt kan worden. Smeer dus nooit onverdunde rozemarijn olie op je (hoofd)huid.
De precieze werking van rozemarijn olie
Rozemarijn olie werking: daar kom je voor en daar ben ik voor je ingedoken ;-). Om precies te weten hoe rozemarijnolie zijn werk kan doen moeten we inzoomen op de effectieve bestanddelen en wat die stoffen voor effecten hebben.

Carnosinezuur
Carnosinezuur is een zogenaamd zuurstofhoudend diterpeen. Een diterpeen is een ‘substof’ van terpeen en terpenen zijn organische stoffen die van nature voorkomen in alle planten.
Dit is waar carnosinezuur voor wordt gebruikt:
- Beschermen van de huid tegen UV-A straling (van bijvoorbeeld de zon)
- Wordt gebruikt als conserveermiddel in producten zoals tandpasta en mondwater
Belangrijk om te weten is dat carnosinezuur een antioxidant is. Wat een antioxidant doet is jouw lichaam beschermen tegen schadelijke stoffen die vrije radicalen worden genoemd. Een antioxidant kan jouw lichaamscellen beschermen door deze schadelijke stoffen op te ruimen. Vitamine E en vitamine C zijn ook antioxidanten.
De carnosinezuur in rozemarijn zorgt er ook voor dat er meer glutathion wordt aangemaakt. Glutathion is de meest krachtige antioxidant en wordt ook door jouw lichaam zelf aangemaakt.
Carnosol en carnosolzuur
Carnosol en carnosolzuur zijn ook beide antioxidanten. Wetenschappers denken dat ongeveer 90% van de antioxidant werking toe te schrijven is aan deze 2 stoffen.
Wat ze ook doen is de productie van zogenaamde ‘pro-inflammatoire leukeotrienen’ remmen. Het gaat ontstekingen in het lichaam tegen. Carnosol en carnosolzuur komen in meerdere planten binnen de lipbloemenfamilie voor, denk bijvoorbeeld aan salie.
Ursolzuur
Ursolzuur komt niet alleen in rozemarijn voor maar ook in basilicum, tijm en oregano. Geen verrassing hier want ook ursolzuur werkt als antioxidant.
Het heeft een positief effect op je huid en wordt veel verwerkt in zonnebrand, crèmes, lotions en lipbalsems. Ursolzuur gaat ook veroudering van het lichaam tegen.
Samenvatting
Er zijn meerdere wetenschappelijk onderzoeken die de werking van rozemarijn olie op bepaalde gebieden hebben bevestigd. Zo hebben onderzoekers:
- Ontdekt dat rozemarijn olie net zo effectief is als minoxidil wanneer het aankomt op het stimuleren van haargroei
- Ontdekt dat rozemarijn olie het beeldgeheugen en het onthouden van cijfers en getallen kan verbeteren
De bestanddelen en samenstelling van rozemarijn en rozemarijn olie zorgen ervoor dat het bepaalde eigenschappen heeft:
- Het is een krachtige antioxidant. Wetenschappers denken dat de antioxidant werking voor 90% te wijten is aan de stoffen carnosol en carnosolzuur.
- Rozemarijn olie heeft een antibacteriële en antivirale werking. De bestanddelen carnosol en urosolzuur zorgen voor deze werking van rozemarijn olie.
- Naast het zijn van een antioxidant en het hebben van een antibacteriële en antivirale werking is ook aangetoond dat rozemarijn en rozemarijn olie ontstekingsremmend kunnen werken.
- Kan bloedcirculatie vlak onder de huid verbeteren.
- Rozemarijn olie heeft verder een ontspannende werking wanneer het gebruikt wordt in een oliebrander of diffuser.
Bronnen
- Het effect van essentiële rozemarijn olie op het menselijk korte termijn geheugen – sciencedirect.com – onderzoek uit 2017 door O.V. Filiptsova, L.V. Gazzavi-Rogozina, I.A. Timoshyna, O.I. Naboka, Ye.V. Dyomina en A.V. Ochkur
- Rozemarijn olie vergeleken met minoxidil voor de behandeling van alopecia – pubmed.ncbi.nlm.nih.gov – onderzoek uit 2015 door Yunes Panahi, Mohsen Taghizadeh, Eisa Tahmasbpour Marzony en Amirhossein Sahebkar
Jordy is 34 jaar en viel jaren geleden ruim 40 kilo af. Hij ontdekte een nieuwe passie: de gym. Heeft tientallen fitness accessoires en producten versleten. Experimenteert met voeding en supplementen. Zijn ervaringen, kennis en reviews deelt hij hier op MuscleMeister.